ΚΑΤΩ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΣΥΛΟ

                όσοι θυσιάζουν ελευθερίες για λίγη ασφάλεια, δεν αξίζουν ούτε την ελευθερία, ούτε την ασφάλεια ( Βενιαμίν Φραγκλίνος)

«Άσυλο ανομίας», «Άσυλο Ιδεών», «Άσυλο διδασκαλίας και έρευνας »… ή μήπως κάτι άλλο; Με αφορμή την επίθεση στον καθηγητή της Παντείου Συρίγο, άνοιξε και πάλι κουβέντα γύρω από Πανεπιστημιακό Άσυλο. Ερχόμαστε, λοιπόν, να τοποθετηθούμε σχετικά με το περιεχόμενο του εν λόγω θεσμού.

   Η λέξη άσυλο αποτελείται από το στερητικό “α-” και το “συλάω-ώ” που σημαίνει αποσπώ, λεηλατώ. Στη σημερινή εποχή, γίνεται λόγος για άσυλο κατοικίας, με την έννοια ότι καμία έρευνα από κρατικά όργανα δεν γίνεται σε κατοικία παρά μόνο κάτω από τις προϋποθέσεις του νόμου. Επίσης, υπάρχει και το πολιτικό άσυλο, που συνιστά μορφή προστασίας σε άτομο που βρίσκεται σε Τρίτη χώρα και επικαλείται βάσιμο κίνδυνο δίωξης από αυτήν, λόγω φυλής, θρησκείας, εθνότητας κ.ο.κ..                                                                                

    Σ’ όλα τα παραπάνω είδη ασύλου, παρότι η περίσταση είναι διαφορετική, διακρίνουμε κάτι κοινό: ο θεσμός του ασύλου αφορά τη σχέση του ατόμου με την πολιτική εξουσία, και, ειδικότερα, με τα κατασταλτικά όργανά της. Κι όχι τυχαία, καθώς ουσιώδης λόγος ύπαρξης του θεσμού αυτού είναι η προστασία του ατόμου από τον εγγενή αυταρχισμό της εξουσίας,που εκφράζεται και μέσω των δημοσίων αρχών. Αποσκοπείται, λοιπόν, να τεθούν φραγμοί στον πολιτειακό καταναγκασμό. Έτσι, παρομοίως, και το Πανεπιστημιακό άσυλο αφορά το απαραβίαστο του πανεπιστημιακού χώρου από τις δημόσιες αρχές. Δεν πρόκειται περί «ασύλου διδασκαλίας/ακαδημαϊκού ασύλου, διότι η ακαδημαϊκή ελευθερία ήδη προστατεύεται από το άρθρο 16παρ.1 του Συντάγματος. Εν ολίγοις, οι αναφορές περί « άσυλου διδασκαλίας» αφαιρεί από τον θεσμό του Ασύλο το σπουδαίο ιστορικό και αξιακό του φορτίο, καθώς το συνδέουν με μια ελευθερία ήδη κατοχυρωμένη, την ακαδημαϊκή ελευθερία, και εν τέλει προσδίδουν στην έννοια του ασύλου, εν προκειμένω, διακοσμητικό χαρακτήρα.  

    Επίσης, αν αναλογιστεί κανείς το περιεχόμενο καθεμιάς από τις παραπάνω κατηγορίες ασύλου, θα αντιληφθεί ότι το άσυλο έχει περιεχόμενο όχι πνευματικό, αλλά πρακτικό. Για παράδειγμα, το πολιτικό άσυλο ενσωματώνει μια σειρά από ελευθερίες (π.χ. ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι).Το άσυλο κατοικίας αφορά τις δραστηριότητες που αναπτύσσει κάποιος εντός της κατοικίας του, και συνίσταται στο ότι η επέμβαση των κρατικών οργάνων γίνεται υπό αυστηρότατες προϋποθέσεις. Παρομοίως, το Πανεπιστημιακό Άσυλο αφορά τις πολιτικές πρακτικές εντός του χώρου του Πανεπιστημίου, διότι αυτές ακριβώς είναι που χρειάζονται προστασία από τον αυταρχισμό της εξουσίας, τούτων των πρακτικών η προστασία πραγματώνει τον δικαιολογητικό λόγο ύπαρξης, του θεσμού του ασύλου.  Το περιεχόμενο του Πανεπιστημιακού Ασύλου, λοιπόν, υπερβαίνει τις γενικόλογες διακηρύξεις περί «Ασύλου Ιδεών». Διότι τέτοιες διατυπώσεις το υποβιβάζουν σε μια θεωρητική κατασκευή, αποστερώντας από την έννοια του Ασύλου τον ξεκάθαρα πρακτικό χαρακτήρα που την διέπει. Αφετέρου, αφαιρούν  από τον θεσμό του Ασύλου το σπουδαίο ιστορικό και αξιακό του φορτίο, καθώς το συνδέουν με μια ελευθερία ήδη κατοχυρωμένη, την ελευθερία να διαδίδει κανείς ελεύθερα τους στοχασμούς του(άρθ.14 παρ.1 Συντάγματος), και εν τέλει προσδίδουν στην έννοια του ασύλου διακοσμητικό χαρακτήρα, ώστε το άσυλο μόνο κατ’ όνομα να υπάρχει στο Πανεπιστήμιο.

 Εν ολίγοις, η ρητορική περί «Ασύλου διδασκαλίας» και «Ασύλου Ιδεών» δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ένας εύσχημος  τρόπος εναντίωσης στο Πανεπιστημιακό Άσυλο. Και μάλιστα, δεν είναι τυχαίο ότι η εναντίωση αυτή συμπορεύεται με την υποστήριξη επαίσχυντων πολιτικών ( πχ στη Σχολή μας, οι εκφραστές αυτής της ρητορικής, ΔΑΠ και ΑΦΚ διόλου τυχαίως  υποστήριξαν με θέρμη τα δίδακτρα στα μεταπτυχιακά). Διότι ένα Πανεπιστήμιο χωρίς πολιτική δράση (βλ. κατάργηση ασύλου), ευνοεί την ανεμπόδιστη εφαρμογή αυτών των πολιτικών. 

Η επιλογή είναι δική μας: θα προτιμήσουμε την «ασφάλεια» στην σημερινή δυσβάσταχτη κοινωνική πραγματικότητα, ή θα ενδυναμώσουμε τις διαδικασίες του Φ.Σ. μας, διεκδικώντας ένα μέλλον αντάξιο των ονείρων μας;